عید فطر و آشنایی با مراسم آن در کشور های مختلف

ماه رمضان

رمضان ماه پر برکتی برای روزه گرفتن و پرهیز از وسوسه های انجام گناه و برای ایجاد پیوند مجدد با خدا می باشد که شما را با برادران و خواهران مسلمان خود در سراسر جهان متحد می کند. ماه رمضان، زمانی است که نه تنها جسم، بلکه ذهن و روح را با پرهیز از همه اعمال گناه پاک می کند. در ماه رمضان، مسلمانان کمک ‌های بیشتری را به نیازمندان انجام می‌دهند، زیرا گفته می‌شود که برکات و ثواب‌ در طول ماه رمضان، به‌ویژه اعمال خیر و نیک، چند برابر می‌شود. 

عید فطر

عید فطر یا همان جشن افطار یکی از مهم ترین جشن ها و اعیاد مسلمانان شیعه و سنی در سراسر جهان می باشد. و در هر یک از کشورهای اسلامی آداب و رسوم مخصوص به خود را دارد و هریک به شیوه‌ای متفاوت این روز را جشن می‌گیرند. این عید بزرگ به پاداش یک ماه روزه‌داری مسلمانان در ماه مبارک رمضان می باشد. و در این روز، روزه حرام است. در تقویم اسلامی، روز عید فطر همیشه اولین روز از ماه شوال، پس از 30 روز ماه مبارک رمضان است. 

تاریخچه عید فطر

عید فطر توسط پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) آغاز شد. بر اساس روایات خاصی، این اعیاد پس از هجرت حضرت محمد از مکه به مدینه آغاز شد. وقتی حضرت محمد به مدینه رسید، مردمی را دید که در دو روز خاص جشن می‌گیرند و در آن به تفریح ​​و خوش‌گذرانی می‌پردازند. در این هنگام، حضرت محمد اشاره کرد که خداوند دو روز را عید تعیین کرده است: عید فطر و عید قربان. 

رویت هلال ماه

در تقویم اسلامی عید فطر زمانی است که ماه توسط مقامات مذهبی محلی مشاهده می شود. در برخی از شهرستان ها مانند سقز و زنجان، مردم روز آخر ماه رمضان برای دیدن ماه به بام خانه هایشان می رفتند و در حالی که آیینه ای در دست داشتند می کوشیدند ماه را در آیینه مشاهده کنند، زیرا دیدن ماه در آینه را خوش یمن می دانستند. 

روستاییان برای مشاهده ماه شوال با محاسبه ایام روزه داری متوجه می شدند که به پایان ماه رمضان رسیده اند و در آخرین روز این ماه پس از غروب آفتاب اهالی هر محل با قرار گرفتن در مرتفع ترین مکان روستا به جستجوی ماه می پرداختند. گاه دیدن هلال ماه آن قدر با شک و تردید همراه بود که موجب دودستگی اهالی می شد. پس از پیدایش تلگراف و تلفن، این کار با تبادل اطلاعات از سایر شهرها صورت می گرفت. 

معنوی لغوی فطر

فطر به معنی بازگشت انسان به فطرت الهی خویش است. واژه فطر هم در فرهنگ لغات به معنی روزه گشادن است.

واجبات عید فطر

عید فطر با پاکسازی صبحگاهی معروف به «غسل عید فطر» آغاز می شود. این فرآیند شستشوی بدن برای خلاص شدن از شر آلودگی های معنوی است. پس از آن مسلمانان بهترین لباس های خود را می پوشند و برای اقامه نماز صبح به مساجد محل خود می روند که نمادی از وحدت و برادری مسلمانان است. قبل از اقامه نماز صبح، مسلمانان به شرکت در زکات فطره تشویق می شوند. فطریه نیز جزئی از واجبات دین اسلام شمرده شده است که در روز عید فطر به صورت نقدی یا کالا، طبق دستورات دین اسلام به مستحقان و محرومان اعطا می شود. جشن عید فطر، بعد از اقامه نماز صبح آغاز می شود. خانواده ها به دیدار یکدیگر می روند و غذاهای مجلل و خوشمزه میل می کنند. 

امام محمد باقر(ع) می فرماید: (رمضان ماهی است که قرآن کریم در آن نازل شده است و خداوند بزرگ این ماه پر برکت را حجت و عید برای شما قرار داده است.)

نماز عید فطر اهل شیعه

لازم به ذکر است، عید فطر یک نماز خاص دارد که عموما در یک فضای باز و یا یک سالن بزرگ به صورت جماعت خوانده می شود. این نماز در زمان حضور امام (عج) واجب است و در زمان غیبت او نیز مستحب است.

نماز عید فطر همانند نماز صبح دو رکعت دارد و نماز گذار باید در هر رکعت بعد از خواندن حمد و سوره، سه تکبیر بگوید، و بهتر آن است که در رکعت اول پنج تکبیر بگوید، و میان هر دو تکبیر یک قنوت بخواند، و بعد از تکبیر پنجم تکبیر دیگری بگوید به رکوع برود، و دو سجده به جا آورد و برخیزد، و در رکعت دوم چهار تکبیر بگوید، و میان هر دو تکبیر یک قنوت بخواند، و بعد از تکبیر چهارم تکبیر دیگری بگوید و به رکوع برود، و بعد از رکوع دو سجده به جا آورد و تشهد بخواند. پس از آن خطبه نماز عید فطر توسط امام جماعت بیان می‌شود.

تکبیر

تکبیر در روز عید فطر، برگرفته از آیه‌ای از قرآن است:

“اللّه اکبر, اللّه اکبر, لا اله الا اللّه واللّه اکبر, اللّه اکبر وللّه الحمد, اللّه اکبر على ما هدانا “

 

رسول اکرم در این باره می فرمایند : نماز عید فطر هدیه ای است از سوی من به مردان و زنان امتم و خداوند متعال چنین هدیه ای را پیش از من به هیچ کس نداده است.

نماز عید فطر اهل سنت

نماز عید فطر اهل سنت دو رکعت است و دارای تفاوت های جزئی می باشد. در اصل در تعداد نماز های واجب بین شیعه و سنی اختلاف نیست، بلكه در جزئیات مسائل و چگونگی انجام نماز و به جا آوردن ذکر نماز اختلافاتی وجود دارد. همان طور كه در جزئیات بعضی از مسائل بین شیعه و سنی اختلاف وجود دارد. 

**************************************

مسلمانان در سراسر جهان سنت ها و آداب و رسوم منحصر به فردی دارند که در این مقاله به بررسی آن ها می پردازیم: 

آیین عید فطر در کشور های مختلف

ایران: عید فطر در ایران با دو روز تعطیل رسمی همراه است و مشاهده ماه بر عهده دو نفر عادل می باشد و حاکم شرع، آیت ‌الله خامنه‌ای حکم می کند که اول ماه شوال است. در این روز مردم به پرداخت زکات فطره تشویق می شوند و نماز خود را در مساجد به صورت جماعت بر پا می کنند. در همین روز مردم به دیدار هم می روند و به یکدیگر عید را تبریک می گویند. 

پاکستان: در پاکستان مراسم عید معمولا تا یک هفته طول می کشد. مردم در این روزها برای یکدیگر کارت عید مبارک می فرستند و مردم نمازگزار به امام جماعت خود، هدیه می دهند و کودکان نیز در این روز عیدی دریافت می کنند. 

هند:

مسلمانان هند این روز را روز تمت الوداع می نامند. آنان با لباس های یک دست سفید به مساجد می روند و مغازه های خود را تعطیل می کنند. در هند و پاکستان، شب قبل از عید، دختران جوان به همراه مادرانشان در مراسم حنابندان شرکت می کنند و دست های خود را با نقش های زیبای حنا تزئین می کنند تا این رویداد مقدس را جشن بگیرند. لازم به ذکر است، در ایام عید فطر بیشتر مغازه ها از تخفیف هاى ویژه اى برخوردارند. 

مصر: در مصر، مسلمانان این عید را عید (ارمغان بخشی) نامیده اند و در شب عید حقوق موذنان و تلاوت کنندگان قرآن به عنوان پایان ماه بیشتر می شود. مردم کشور مصر با صدای تکبیر، برای اقامه نماز به مساجد و میدان‌های شهر می‌روند. 

تاجیکستان: در تاجیکستان مردم در روز عید فطر، لباس نو بر تن می کنند و صبح زود به بیوه گان، فقیران و یتیمان صدقه می دهند. در همین روز به مهمانی می روند و دعا می خوانند. 

عربستان: در عربستان خواندن نماز عید، پوشیدن لباس های نو و پاکیزه و پختن شیرینی و نقل از مهم ترین کارهایی است که مردم در روز عید و تعطیلات آن انجام می دهند. 

ترکیه:

تعطیلات عید فطر در ترکیه عموما سه روز است. درست کردن شیرینى و غذاهاى خوشمزه مخصوص در این روز رواج دارد و مردم برای دید و بازدید به خانه اقوام خود می روند. به دلیل مصرف زیاد شیرینی در عید فطر، این روز را عید شکر نیز نام گذارى کرده اند. و در عید فطر به کودکان شکلات و آبنبات هدیه مى دهند. در ایام عید فطر بیشتر مغازه ها از تخفیف هاى ویژه اى برخوردارند. که مردم مى توانند بدون هیچ مشکلى لباس هاى نو براى کودکان خود خریدارى کنند. 

مالزی: مردم در مالزی عید فطر را بیشتر به نام‌های هری یا عیدالفطری می شناسند. هم چنین روز عید فطر در مالزی 2 روز تعطیل رسمی است و مسابقه بین المللی قرائت قرآن برگزار می شود .مردم در این روز به پخت غذا و شیرینی های مخصوص می پردازند و همه لباس سنتی مخصوص به خود را بر تن می کنند و به دیدار اقوام و خویشاوندان خود می روند. 

سوریه: در سوریه جشن عید فطر، سه روز طول می کشد و همه لباس نو بر تن می کنند و به یکدیگر هدیه می دهند. و برای اقامه نماز همچون سایر مسلمانان جهان به مساجد می روند تا وحدت و هم بستگی خود را اعلام کنند. 

افغانستان: مردم افغانستان عید فطر را بزرگترین عید می دانند و بیشتر جشن ها در کنار بارگاه امام زاده و یا دیگر اماکن مذهبی برگزار می شود.