جشنواره فیلم کن (CANNES FILM FESTIVAL)

تاریخچه جشنواره کن

جشنواره کن (به فرانسوی: Festival de Cannes)، یک جشنواره فیلم سالانه است که در شهر کن واقع در فرانسه برگزار می شود. این جشنواره برای پیش نمایش فیلم های جدید از همه ژانرها از جمله مستند، از سراسر جهان می باشد. این جشنواره که در سال 1946 تأسیس شد، هر سال در ماه می در کاخ جشنواره‌ ها و کنگره ها برگزار می‌شود. جشنواره کن به طور رسمی توسط FIAPF ، (Federazione Internazionale delle Associazioni dei Produttori di Film) دبیر کل اتحادیه جهانی تهیه کنندگان فیلم در سال 1951 تایید شده است. 

در سال 2015، روزنامه‌ نگار و مدیر تلویزیون فرانسوی به نام پیر لسکور (Pierre Lescure)، ریاست جشنواره را بر عهده گرفت. همچنین هیئت مدیره، ژیل ژاکوب (Gilles Jacob) را به عنوان رئیس افتخاری جشنواره منصوب کرد.

پیر لسکور Pierre Lescure

این جشنواره در کنار جشنواره فیلم ونیز ( Venice Film Festival) در ایتالیا، جشنواره بین‌المللی فیلم برلین Berlin) International Film Festival) در آلمان، جشنواره بین المللی فیلم تورنتو ( (Toronto International Film Festivalدر کانادا و جشنواره فیلم ساندنس ( Sundance Film Festival) در ایالات متحده یکی از جشنواره های بزرگ فیلم در جهان محسوب می شود. 

جشنواره کن در دهه 1950

در اوایل دهه 1950، این جشنواره با رسوایی ‌های نمایشی و روابط عاشقانه شخصیت‌ های برجسته، توجه بسیاری از ​​مطبوعات را به خود جلب کرد. همزمان جنبه هنری جشنواره شروع به توسعه کرد. در سال 1954 جایزه ی ویژه هیئت داوران برای اولین بار اهدا شد. همچنین نخل طلایی ساخته شد و جایگزین جایزه بزرگ جشنواره شد که تا آن سال برگزار می شد. در سال 1957، دولورس دل ریو ( Dolores del Río) ) اولین عضو زن هیئت داوران برای انتخاب رسمی بود. 

Dolores del Río

در سال 1959، مارشه دو فیلم (Marché du Film) (بازار فیلم کن) تأسیس شد. مارشه دو فیلم همتای تجاری جشنواره فیلم کن و یکی از بزرگترین بازارهای فیلم در جهان است. این جشنواره به جشنواره فیلم کن یک شخصیت تجاری داد و تبادلات بین فروشندگان و خریداران در صنعت فیلم را تسهیل نمود. همچنین لازم به ذکر است، مارشه دو فیلم هر سال، هم‌زمان با جشنواره فیلم کن در محل این فستیوال برگزار می‌شود. 

جشنواره کن در دهه 1970 و 1980

در طول دهه 1970 تغییرات مهمی در طول جشنواره رخ داد. در سال 1972، رابرت فاور لو برت ( Robert Favre Le Bret) به عنوان رئیس جمهور جدید و موریس بسی (Maurice Bessy ) به عنوان نماینده عمومی منصوب شدند. و تغییرات مهمی را در انتخاب فیلم ها، استفاده از تکنیک‌های جدید و رهایی از فشارهای دیپلماتیک ارائه کردند. در سال 1972، موریس بسی کمیته ای برای انتخاب فیلم های فرانسوی و کمیته ای دیگر برای فیلم های خارجی ایجاد نمود.

در سال 1978، ژیل ژاکوب (Gilles Jacob) سمت نماینده عمومی را به عهده گرفت و جایزه دوربین طلایی بهترین فیلم را برای دسته‌های غیررقابتی معرفی کرد. کاهش مدت جشنواره به سیزده روز و در نتیجه کاهش تعداد فیلم های برگزیده از دیگر تغییرات بود. همچنین، تا آن زمان هیئت داوران توسط آکادمی فیلم تشکیل می‌شد و جیکوب شروع به معرفی افراد مشهور و حرفه‌ای از صنعت فیلم کرد. همچنین لازم به ذکر است، در سال 1983، کاخ جشنواره‌ها و کنگره‌ های بزرگ‌تر برای میزبانی جشنواره ساخته شد. 

Gilles Jacob

جشنواره کن در سال 2020

در 20 مارس 2020، برگزارکنندگان جشنواره فیلم کن سال 2020 را به دلیل همه‌گیری COVID-19 به تعویق انداختند. لازم به ذکر است، در سال 2021 اسپایک لی (Spike Lee)، کارگردان، تهیه کننده، فیلمنامه نویس، بازیگر و پروفسور آمریکایی رئیس هیئت داوران هفتاد و چهارمین دوره جشنواره کن شد. 

Spike Lee

اعضای تیم جشنواره

رئیس جشنواره که نماینده جشنواره است، توسط هیئت مدیره جشنواره انتخاب می‌شود. «انجمن جشنواره فیلم کن» متشکل از مقامات دنیای سینما و همچنین مقامات دولتی است که به این رویداد کمک مالی می کنند. رئیس جمهور دارای یک مأموریت 3 ساله قابل تمدید است و اعضای تیم خود از جمله نماینده عمومی را با تصویب هیئت مدیره منصوب می کند.گاهی یک رئیس جمهور پس از آخرین دوره ریاست جمهوری خود، رئیس افتخاری جشنواره می شود.

نماینده عمومی مسئول هماهنگی رویدادها است. هنگامی که ژیل ژاکوب (Gilles Jacob) در  سال 2001 از نماینده عمومی به سمت رئیس جمهور منتقل شد، دو سمت جدید: مدیر کل برای نظارت بر اجرای رویداد و مدیر هنری برای تصدی پست قبلی او ایجاد شدند.

قبل از شروع هر رویداد، هیئت مدیره جشنواره، هیئت داوران را تعیین می‌کند. هیئت داوران از میان طیف وسیعی از هنرمندان بین المللی بر اساس مجموعه آثار و دستاورد ها انتخاب می شوند. 

رئیس جشنواره کن سال2022

هیئت‌مدیره جشنواره فیلم کن پس از بحث فراوان، در نهایت آیریس نابلاک، ریس سابق وارنر مدیا (Warner Media) در فرانسه و آلمان را به عنوان رئیس جشنواره در سال 2022 انتخاب کرد. 

آیریس نابلاک

هیئت داوران جشنواره کن سال 2022 مشخص شد!

بالاخره فهرست داوران هفتاد و پنجمین دوره‌ی جشنواره کن اعلام شد و ریاست هیئت داوران به وینسنت لیندون (Vincent Lindon)، بازیگر فرانسوی سپرده شده است.

در کنار لندون، اصغر فرهادی کارگردان صاحب نام کشورمان، ربکا هال (Rebecca Hall) بازیگر، فیلم‌نامه‌نویس و کارگردان انگلیسی، دیپیکا پادوکونه (Deepika Padukone) تهیه‌کننده و بازیگر محبوب هندی، نومی راپاس (Noomi Rapace) بازیگر سوئدی، یاسمینه ترینکا (Jasmine Trinca) بازیگر و کارگردان اهل ایتالیا، جف نیکولز (Jeff Nichols)کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس آمریکایی، یواخیم تریه (Joachim Trier) کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس نروژی و لج لی (Ladj Ly) کارگردان، بازیگر و تهیه‌کننده اهل فرانسوی فیلم‌های بخش مسابقه اصلی جشنواره کن ۲۰۲۲ را قضاوت خواهند کرد. 

تاریخ برگزاری جشنواره کن سال 2022

جشنواره کن سال ۲۰۲۲ از ۲۷ اردیبهشت تا ۷ خرداد (۱۷ تا ۲۸ می) برگزار خواهد شد.

پوستر جدید جشنواره کن 2022 

پوستر جدید جشنواره کن سال 2022، تصویری از فیلم نمایش ترومن (The Truman Show) با بازی جیم کری (Jim Carrey) و کارگردانی پیتر ویر (Peter Weir) به عنوان نمادی برای جستجو و ترقی می باشد. در این پوستر، شخصیت ترومن آسمان و ابر ها را لمس می کند و از پله ها بالا می رود. این پوستر مرزی بین رویا و واقعیت است و برای بیان آزادی، سفری رو به بالا و حرکت رو به جلو به سوی نوید یک تجدید حیات استفاده شده است. لازم به ذکر است، عدد 75 بر روی پوستر نشان دهنده هفتاد و پنجمین دوره فستیوال کن می باشد. 

جوایز جشنواره کن

و اما جوایزی به عنوان نخل طلایی، جایزه بزرگ، جایزه هیئت داوران، نخل طلا فیلم کوتاه، بهترین بازیگر مرد، بهترین بازیگر زن، بهترین کارگردان، بهترین فیلمنامه، جایزه نوعی نگاه، سینه فونداسیون، دوربین طلایی نیز در این جشنواره اعطا می شود. جوایز نیز به دلایل امنیتی درست قبل از مراسم اختتامیه به محل برگزاری مراسم تحویل داده می شوند.

1)نخل طلایی(Golden Palm): نخل طلایی بالاترین جایزه‌ای است که در جشنواره فیلم کن به بهترین فیلم سال اهدا می‌شود. در سال 1955 توسط کمیته برگزاری جشنواره معرفی شد. علاوه بر این، نخل طلا نیز یکی از معتبرترین جوایز در جهان فیلم است.

2)جایزه بزرگ: جایزه بزرگ اعتبار بالایی دارد و در جایگاه دوم از نظر ارزش قرار می گیرد. این جایزه معمولا توسط هیئت داوران به یک یا دو فیلم در بخش فیلم های بلند اهدا می شود.

جایزه بزرگ اصغر فرهادی برای فیلم قهرمان

3)جایزه هیئت داوران: جایزه هیئت داوران هم همانطور که از نامش پیداست توسط هیئت داوران جشنواره از میان فیلم‌های بخش رسمی مسابقه جشنواره کن انتخاب می‌شود. این جایزه از نظر اعتبار بعد از نخل طلا و جایزه بزرگ قرار می‌گیرد.

4)جایزه فیلم کوتاه: جایزه فیلم کوتاه یکی از مهم ترین جوایز در بخش فیلم های کوتاه فستیوال است که گاهی به دو فیلم به صورت افتخاری اهدا می شود.

5)جایزه بهترین بازیگر زن: جایزه بهترین بازیگر زن توسط داوران در بین فیلم های بلند به یکی از آثار منتخب اهدا می شود. این جایزه اولین بار در سال 1946 رونمایی شد و در سال 2012 به دو بازیگر زن اهدا شد. برای فیلم (آبی، گرم ترین رنگ است) که در آن سال جنجال های زیادی در فرانسه ایجاد کرد. 

6)جایزه بهترین بازیگر مرد: جایزه بهترین بازیگر مرد نیز به بازیگر منتخب اهدا می شود.

7)جایزه بهترین کارگردان: جایزه بهترین کارگردان به صورت سالیانه انجام می شود معمولا به کارگردان اهدا می شود این جایزه حکم بهترین دستاورد کارگردانی را برای خود فرد دارد.

8)جایزه بهترین فیلمنامه: جایزه بهترین فیلمنامه از دید هیئت داوران انتخاب می شود. این بخش در سال 1949 ایجاد شده است.

9)جایزه نوعی نگاه: جایزه نوعی نگاه به منظور تشویق و حمایت از فیلم‌سازان ملیت‌ های مختلف برای آثار خلاقانه و جسورانه است که  توسط خود فرانسه اعطا می شود.

10)جایزه سینه فونداسیون: جایزه سینه فونداسیون نیز به منظور حمایت از نسل بعدی فیلم سازی برای الهام بخشیدن می باشد که نام دیگر آن فیلم های دانشجویی است.

11)جایزه دوربین طلایی: در آخر به جایزه دوربین طلایی می رسیم که بهترین فیلم بلند جشنواره در یکی از بخش های رسمی اطلاق می شود. این جایزه در هفته منتقدین هم صورت می گیرد.

اما چرا شاخه نخل؟! آیا تا به حال به این فکر کرده اید که تصویر درخت خرما به چه معناست و چرا از آن به عنوان نمادی برای یکی از معتبرترین رویدادهای سینمایی استفاده می شود؟

نماد شاخه نخل

درخت نخل در واقع نماد شهر کن در فرانسه است. و با یک ضرب المثل محلی همراه است: “نخل نماد غرور حاصل از پیروزی است.”

بر اساس افسانه، سنت هونورا اسقف اعظم (St. Honoratus)، بنیانگذار کلیسای لرینز (Lérins) یک بار از درخت نخل بالا رفت تا از خدا بخواهد تا مارهای سمی را در کوچکترین جزیره لرین (Lérin) نابود کند. خداوند گوش داد و موج قدرتمندی ایجاد کرد و مارهای باقی مانده در جزیره را با نابود کرد. امروزه، می توان صومعه ای به نام سنت هونورا را در خلیج کن پیدا کرد که برای قدردانی از این قدیس نامگذاری شده است. به همین دلیل، جشنواره فیلم کن تصمیم گرفت این تصویر معنادار را به عنوان نماد فیلم برنده در نظر بگیرد. 

تصویر شاخه‌ های خرما زرد رنگ آن‌گونه که امروز می‌بینیم، در سال 1998 توسط Caroline Scheufele رئیس گروه شوپارد (Chopard) سوئیس طراحی شده است. 19 برگ خرما از جنس طلا با دست به یک بدنه کریستالی وصل شده است. این نخل به وزن188 گرم طلای 18 عیار و به ارزش 20000 یورو می باشد.

روند انتخاب جوایز

انتخاب بهترین فیلم برای برنده شدن نخل طلایی نیز فرآیند بسیار پیچیده ای است. هیئت داوران با اعضای 9 نفره داوری می کنند. آنها باید سوگند یاد کنند که هیچ اطلاعاتی در مورد روند ارزیابی آثار سینمایی فاش نکنند تا از نظارت رسانه ها جلوگیری کنند. آنها باید دائما در یک جلسه محرمانه شرکت کنند و در مورد فیلم بحث کنند تا بتوانند بهترین نامزد را برای معتبرترین جایزه فیلم انتخاب کنند.

لازم به ذکر است، تعداد زیادی از فیلم ها در جشنواره کن به نمایش گذاشته می شوند که معمولا فیلم هایی هستند که ازسوی هیئت داوران برای بخش مسابقه انتخاب نمی شوند، اما ازنظر برگزارکنندگان جشنواره کن شایستگی حضور در جشنواره را دارند. یکی از برنامه های جشنواره فیلم کن، نمایش بخش های تدوین نشده فیلم های درحال تولید توسط کارگردانان مطرح سینما می باشد.

همچنین بخش هفته منتقدان به عنوان قدیمی ترین بخش جشنواره کن در سال ۱۹۶۲ پایه گذاری شده است و توسط انجمن منتقدان فیلم فرانسه اداره می شود. این بخش از جشنواره فیلم کن به معرفی آثار فیلم سازان جدید جهان می پردازد.

بیایید نگاهی به برندگان جوایز ایران در جشنواره کن (CANNES FILM FESTIVAL) بیندازیم.

در سال 1997 عباس کیارستمی با کارگردانی فیلم «طعم گیلاس» برنده جایزه نخل طلایی شد. 

فیلمنامه طعم گیلاس سرگردانی مردی نا امید (همایون ارشادی) را به تصویر می‌کشد که با ماشینش در حومه تهران پرسه می‌زند و به دنبال کسی می‌گردد که پس از خودکشی با دفن او موافقت کند. در مسیر مکالماتی را با مردم آغاز می‌کند که داستانی  از زندگی و مرگ را شکل می‌دهد. 

در هفتاد و چهارمین جشنواره فیلم کن، اصغر فرهادی کارگردان فیلم «قهرمان» توانست جایزه بزرگ هیئت داوران را برای نخستین بار برای سینمای ایران به ارمغان آورد که به افتخارات سینمای ایران افزوده شد.

اصغر فرهادی پس از موفقیت در فیلم «جدایی نادر از سیمین» که اولین نمایش جهانی خود را در جشنواره برلین واقع در کشور آلمان پشت سرگذاشت و جایزه خرس طلایی بهترین فیلم و در ادامه اسکار بهترین فیلم خارجی را کسب کرد، تمام آثارش را در جشنواره کن رونمایی کرده و به نوعی به چهره محبوب کن تبدیل شده است. 

فیلم اصغر فرهادی در کن با نام «فروشنده» در سال ۲۰۱۶ دو جایزه بهترین فیلمنامه (اصغر فرهادی) و بهترین بازیگر مرد (شهاب حسینی) را به خود اختصاص داد و دومین اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان را نیز برای او به همراه داشت. 

چندین حقیقت درباره جشنواره بین المللی فیلم کن

هدف اصلی جشنواره کن همواره جلب توجه عموم به آثار فیلمسازان بین المللی، بالا بردن اعتبار فیلم ها و ارتقای صنعت فیلم سازی در سراسر جهان بوده است. از زمان تاسیس، جشنواره کن به یک مقصد لوکس بین‌المللی تبدیل شده است که ستاره‌های برتر سینما را از سراسر جهان جذب می‌کند. این جشنواره نه تنها برای متخصصان صنعت، بلکه برای دوستداران فیلم و کسانی که به زندگی ستاره های محبوب خود علاقه مند هستند، مکان مورد علاقه ای بوده است. 

تاریخچه جشنواره کن سرشار از حقایق جالب است. در اینجا برخی از نکات آورده شده است:

1) وودی آلن (Woody Allen) هرگز در مسابقه نخل طلا شرکت نکرده است. او مدت‌ها گفته است که فقط در صورتی برای جایزه می‌جنگد که همه کارگردان‌ها با یک موضوع فیلم بسازند. با این وجود، فیلم های او بارها جشنواره کن را افتتاح کردند. 

Woody Allen

2) از سال 1946 تا 1959، هیئت داوران جشنواره کن تنها بر عهده فرانسوی ها بود. اما در سال 1960، ژرژ سیمنون(Georges (Simenon بلژیکی این روند را تغییر داد. در شصت و نهمین جشنواره جورج میلر(George Miller) استرالیایی برای اولین بار در تاریخ جشنواره کن رئیس هیئت داوران شد. 

George Miller

3) از اواسط دهه 1990، جلسات هیئت منصفه در Domergue Villa، در محله کالیفرنیا برگزار شده است. این عمارت با الگوبرداری از یک کاخ فلورانسیFlorentine، توسط ژان گابریل دومرگ (Jean-Gabriel Domergue) در دهه 1930 طراحی شد و برای عموم آزاد است. 

Jean-Gabriel Domergue

4) جشنواره فیلم کن در حدود 12 فیلم صحنه سازی شده است. از جمله «هر عددی می‌تواند برنده شود» اثر آنری ورنوی (Henri Verney) «چه اتفاقی افتاد» اثر بری لوینسون(Barry Levinson) و «زن مهلک» اثر برایان دی پالما (Brian de Palma)  مستر بین Mr. Bean در سری دوم ماجراجویی های خود از جشنواره کن نیز استفاده کرده است.

5) اولین پوستر جشنواره کن توسط ژان گابریل دومرگ(Jean-Gabriel Domergue)، در سال 19390طراحی شد، اما آن جشنواره به دلیل شروع جنگ جهانی دوم لغو شد.

6) 24 پله افسانه ای که توسط سلبریتی های برتر جهان طی می شود به 60 متر فرش نیاز دارد که در طول مدت جشنواره، سه بار در روز تعویض می شود. راه رفتن از پله‌های فرش قرمز قوانینی دارد که باید رعایت شود! کت و شلوار برای مردان و لباس های بلند برای زنان. 

از سال 2018 گرفتن عکس سلفی اکیدا ممنوع شده است! افراد سرشناس در تمام طول روز به عنوان یک اتاق پیشرو برای نمایش در کاخ فستیوال ها عمل می کنند. و اما حضور عکاسان و انبوهی از طرفداران که ورود هر ستاره را از نزدیک تماشا می کنند، بسیار نمادین است.

7) جمعیت منظم کن حدود 73.700 نفر است، اما در طول جشنواره به بیش از 200.000 نفر افزایش می یابد. 

بخش رقابتی اصلی (نامزد‌های نخل طلا) هفتاد و پنجمین جشنواره فیلم کن(سال2022): 

در بخش مسابقه جشنواره فیلم کن چندین فیلم حضور دارند که نامزد دریافت جایزه نخل طلا هستند که کسب جایزه کن تاثیر بسزایی در فروش آن فیلم ها در اکران های عمومی خواهد داشت. 

هفتاد و پنجمین جشنواره فیلم کن(سال2022):

1)برادران لیلا (Leila’s Brothers) به کارگردانی سعید روستایی (Saeed Roustaee)

2)عنکبوت مقدس (Holy Spider) به کارگردانی علی عباسی (Ali Abbasi)

3)همسر چایکوفسکی (Tchaikovsky’s Wife) به کارگردانی کریل سربرنیکوف (Kiril Serebrennkov)

4)برادر و خواهر (Frere et Soeur) به کارگردانی آرنو دپلشن (Arnaud Desplechin)

5)ایئو (Eo) به کارگردانی یرژی اسکولیموفسکی (Jerzy Skolimowski)

6)پسری از بهشت (Boy From Heaven) به کارگردانی تاریک صالح (Tarik Saleh)

7)ستاره‌ها در ظهر (Stars at Noon) به کارگردانی کلر دنیس (Claire Denis)

8)حاضر شدن (Showing Up) به کارگردانی کلی رایکارد (Kelly Reichardt)

9)تصمیم به ترک (Decision to Leave) به کارگردانی پارک چان ووک (Park Chan-Wook)

10)جرائم آینده (Crimes of the Future) به کارگردانی دیوید کراننبرگ (David Cronenberg)

11)توری و لوکیتا (Tori et Lokita) به کارگردانی ژان پیر داردن و لوک داردن (Jean Dardenne & Luc Dardenne )

12)نوستالژی (Nostalgia) به کارگردانی ماریو مارتونه (Mario Martone)

13)کارگزار (Broker) به کارگردانی کورئیدا هیروکازو (Kore-eda Hirokazu)

14)زمان آرماگدون (Armageddon Time) به کارگردانی جیمز گری (James Gray)

15)درختان بادام به (Les Amandiers) کارگردانی والریا برونی تدسکی (Valeria Bruni Tedeschi)

16)نزدیک (Close) به کارگردانی لوکاس دونت (Lukas Dhont)

17)مثلث غم (Triangle of Sadness) به کارگردانی روبن اوستلوند (Ruben Östlund)

18) RMNبه کارگردانی کریستین مونگیو (Cristian Mungiu) 

شهر کن (به فرانسوی Cannes )

کن شهری در فرنچ‌ریورا در جنوب فرانسه می باشد. هر ساله شهر کن بسیاری از افراد سرشناس دنیا را به خود جلب می‌کند. البته مهم‌ترین جاذبه این شهر هم جشنواره بین‌المللی فیلم کن است. لازم به ذکر است، تمامی هتل های این ساحل بی نظیر از یک سال قبل برای جشنواره کن رزرو کامل می شوند. 

مهمانی های مشهور جشنواره فیلم کن

اگر جشنواره با زرق و برق همخوانی دارد، به خاطر مهمانی ‌های معروف در La Croisette است. تفرجگاه La Croisette یکی از ارزشمندترین جواهرات شهر کن است. La Croisette که ساحل و شهر را به هم پیوند می دهد، تفرجگاهی بسیار جذاب به حساب می آید. به محض فرا رسیدن شب، مردم در La Croisette با لباس‌های بلند ساحلی ظاهر می شوند و سوار بر قایق تفریحی از ساحل زیبای آن لذت می برند.