جشن یلدا، پیروزی نور بر تاریکی

یلدا

ایرانیان در سراسر جهان، شب یلدا را که یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایران باستان است، جشن می‌گیرند. قدمت این جشن (حدود 8000 سال) به زمانی برمی گردد که اکثر ایرانیان پیش از ظهور اسلام پیرو آیین زرتشتی بودند. یلدا به معنای تولد و زایش، کلمه ای سریانی است که وارد زبان فارسی شده است. همچنین لازم به ذکر است که کلمه یلدا در زبان عربی به معنای شب تاریک است.

ایرانیان در شب یلدا، شب اول زمستان، پیروزی نور بر تاریکی و تجدید خورشید را جشن می گیرند. چراکه صبح روز بعد دوباره خورشید طلوع می کند و روشنایی همه دنیا را فرا می‌گیرد و پس از آن روزها به تدریج بلندتر و شب‌ها کوتاهتر می‌شوند. در شب یلدا (‎ shab-e ylda) یا شب چله (‎ shab-e chelle) که طولانی ترین و تاریک ترین شب سال ( یک دقیقه بیشتر) به حساب می آید، ایرانیان باستان تولد میترا، الهه نور را جشن می گرفتند.

      

مسیحیان اولیه پس از مهاجرت از روم به ایران، این جشن ایرانی باستانی را به سالروز میترا، الهه نور و تولد حضرت عیسی (ع) مرتبط می‌دانستند. یکی از قصه‌های ایرانی یلدا می‌گوید که تولد خورشید و حضرت عیسی (ع) به هم نزدیک هستند.

سعدی شاعر ایرانی قرن سیزدهم در کتاب بوستان خود می نویسد: ” صبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود “

آداب و رسوم شب یلدا

در شب یلدا مردم به صورت دسته جمعی از دوستان یا اقوام در خانه پدربزرگ ها و مادربزرگ ها یا سالمندان جمع می شوند تا طولانی ترین شب سال را با خوردن آجیل، خشکبار، میوه هایی مانند: انار، هندوانه، خرمالو، پرتقال و همچنین شیرینی هایی مانند: باقلوای ایرانی یا باسلوق، قصه گویی و خواندن شاهنامه، پخش موسیقی سنتی ایرانی، گفتگو و شادی بگذرانند. همه با هم می خندند و به گرمی به زمستان خوشامد می گویند. 

یکی دیگر از سنت های شب یلدا که در قرون اخیر به آن افزوده شده است، خواندن اشعار حافظ ( شاعر ایرانی قرن چهاردهم میلادی ) است. که از آن به عنوان « فال حافظ» یاد می کنند. هر یک از اعضای خانواده آرزویی می کند و به طور تصادفی کتاب را باز می کند و از بزرگ ترین عضو خانواده می خواهد که آن را با صدای بلند بخواند. اعتقاد بر این است که آنچه در آن شعر بیان شده است، تفسیر آرزو و چگونگی تحقق آن است.

طبق تقویم، این جشن مربوط به تاریخ 30 آذر ( 21 دسامبر )، آخرین روز پاییز می باشد. روز بعد که اولین روز ماه «دی» معروف به «خرم روز» یا «خور روز» ، روز خورشید است، متعلق به اهورامزدا، ارباب خرد دین زرتشت است. این روز نشانه پیروزی خورشید بر تاریکی است. این مناسبت به عنوان جشن «دیگان» که در روز اول «دی» به اهورامزدا تقدیم می‌شود. 

کدام کشورها یلدا را جشن می گیرند؟

کشور هایی همچون: ایران، افغانستان، پاکستان، ازبکستان، ترکمنستان، تاجیکستان، روسیه و برخی از کشورهای قفقاز مانند آذربایجان و ارمنستان و …که سنت مشابهی دارند، شب یلدا را جشن می گیرند. 

نماد ها:

روشن کردن آتش: نماد روشنی، خورشید و رفع تاریکی  می باشد. 

هندوانه: ایرانی ها معتقدند کسانی که زمستان را با خوردن میوه های تابستانی شروع می کنند در فصل سرد سال بیمار نمی شوند. بنابراین خوردن هندوانه یکی از سنت های مهم در این شب است. هندوانه در واقع یک میوه تابستانی است و دلالت بر گرمای تابستان و آفتاب دارد. 

انار: انار در آیین زرتشت میوه ای مقدس به شمار می رود. یادآور طلوع و شادی هستند دانه های فراوان و قرمز آن نماد درخشش زندگی و باروری می باشد. 

آجیل : آجیل شب یلدا نماد برکت، فراوانی و شادکامی است. 

غذای مخصوص شب یلدا

هر شهری برای یلدا رسوم خاص خود را دارد. فسنجان مجلسی،خورشت اناربیج شمالی، خشیل آذری ،آش انار،آش دوغ، خورشت ناردون، انار مسما، ماهی پلو شمالی، انار پلو و هویج پلو و کلم پلو شیراز، دلمه برگ مو، گندم شیره و…از غذاهای رایج شام شب یلدا می باشد. 

کادو در شب یلدا

بلند ترین شب سال را میتوانید با تقدیم کادو به عزیزانتان خاطره انگیز تر کنید و برای آنان عمری طولانی و با عزت آرزو کنید. شاید سوال برایتان ایجاد شود که چه کادویی مناسب این شب است؟ قطعا با وجود تورم امروزی نمیتوانید کادو گران قیمتی بخرید. لوتوس با در نظر گرفتن این مسائل جا شمعی های لیوانی زیبایی را تولید کرده است. شمع های زیبایتان را داخل جا شمعی های لیوانی لوتوس بگذارید و بهترین افراد زندگیتان هدیه بدهید. 

شرکت لوتوس جا شمعی های لیوانی زیبایی را از جنس شیشه تولید کرده است.استفاده هنرمندانه از آبکاری نقره در جا شمعی لیوانی LEA و دیگر طرح های ظریف و متنوع، کار را بسیار چشمگیرکرده است.لازم به ذکر است نقره به کار رفته شده در شمعدان های لیوانی شرکت لوتوس نقره ایتالیایی می باشد. 

طرح های متنوع این شمعدان ها در هنگام روشن کردن شمع پخش نور بسیار جذابی دارد که با ذوب شدن شمع داخل آن زاویه پخش نور تغییر کرده و حالت زنده ای به کار میدهد.لازم به ذکر است اگر این شمعدان ها را روی سطح سفید قرار بدهید،نور را واضح تر می بینید. 

شرکت لوتوس با ایجاد بسته بندی شکیل در رنگ مشکی با کاور نقره ای این امکان را به وجود آورده است تا بتوانید هدیه ای خاص و زیبا برای عزیزان خود داشته باشید.

لوتوس جا شمعی های لیوانی را در دوازده طرح متنوع به بازار ارائه کرده است.میتوانید طرح های مختلف را در سایت ببینید.  

جشن های مشابه

امروزه جشن کریسمس (25 دسامبر) با کمی فاصله از جشن شب یلدا (21 دسامبر) برگزار می شود. با این حال، کریسمس و یلدا هر دو به روشی مشابه با بیدار ماندن و جشن گرفتن در کنار خانواده و دوستان و خوردن غذاهای خاص برگزار می شود. 

همچنین یهودیان ایرانی که از قدیمی ترین ساکنان کشور هستند، علاوه بر شب چله، جشن ایلانوت (جشن درخت) را نیز برگزار می کردند.جشن ایلانوت شباهت زیادی به جشن شب چله دارد.  افراد در این جشن شمع روشن می کنند . غذاهای مخصوص تهیه می کنند و نماز اقامه می کنند. همچنین در بخش‌هایی از جنوب روسیه جشن ‌هایی برگزار می‌شود که شبیه به شب چله است. نان شیرین به شکل انسان و حیوان می پزند. آتش افروخته می شود که اطراف آن مردم می رقصیدند و حرکاتی شبیه برداشت محصول انجام می دادند. 

سخن آخر

یلدا شبی پر از امید به آینده و شادی برای پیر و جوان است. آرزوی عمری طولانی و شاد مانند شب یلدا، شیرین مثل هندوانه و پربار چون انار برای شما آرزومندیم.